Hacker dhe cracker
Shumë artikuj (sidomos në internet) janë shkruar rreth dallimit mes hackerëve dhe crackerëve. Në këta artikuj, autorët shpesh mundohen ta përmirësojnë konceptin e gabuar, që ekziston në opinionin publik. Për shumë vjet, mediet amerikane në mënyre të përgjithshme e kanë përdorur fjalën “hacker” ku në të vërtet mendohej për cracker. Kështu që tani publiku amerikan, por edhe më gjerë, beson se hacker është dikush, që thyen sistemet kompjuterike. Kjo nuk është e vërtetë dhe prish imazhin e shumë hackerëve të talentuar. Ekzistojnë disa teste tradicionale, që vendosin rreth dallimit mes hackerit dhe crackerit.
Më poshtë po paraqesim dy përkufizimet e përgjithshme rreth këtyre dy termave të përdorur në botën e informatikës:
*Hacker është personi, që në mënyrë intensive di për punën e sistemeve operative. Në të shumtën e
rasteve, hackerët janë programues. Hackerët kanë njohuri të avancuara të sistemeve operative dhe të gjuhëve programuese. Ata mund t’i dallojnë vrimat (Holes) brenda për brenda sistemeve operative dhe arsyet e ekzistimit të vrimave të tilla. Hackerët vazhdimisht kërkojnë njohuri të reja, i ndajnë njohuritë dhe zbulimet e tyre me të tjerët dhe asnjëherë qëllimisht nuk i shkatërrojnë të dhënat e të tjerëve.
*Cracker është personi, që thyen apo përndryshe dhunon integritetin e rrjetave kompjuterike, me përmbajtje të dëmshme (psh:virus etj). Crackerët, pasi hyjnë në mënyrë të paautorizuar, shkatërrojnë të dhëna vitale, refuzojnë shërbimet ligjore të përdoruesve apo rrënjësisht shkaktojnë probleme për qëllime të tyre.
Crackerët munden lehtë të dallohen, pasi veprimet e tyre janë keqbërëse.
Këto përkufizime janë adekuate dhe mund të përdoren në përgjithësi. Në fund të fundit, edhe hackerët, por edhe crackerët janë qenie njerëzore, krijesa tepër komplekse që t’i përmbahen një rregulle të vetme.
Mënyra më e lehtë për t’i dalluar këta individë është të kuptuarit e motiveve dhe të mënyrës së tyre të jetesës.
Më poshtë do t’i përmendim disa nga hackerët dhe disa nga crackerët më të njohur në botë:
Hackerë
RICHARD STALLMAN - Stallman iu bashkëngjit “Artificial Intelligence Laboratory” në MIT në vitin 1971. Ai mori çmimin “250K McArthur Genius” për zhvillim të softuerëve. Ai krijoi “Free Software Foundation”, duke krijuar qindra shërbime dhe programme në platformën UNIX, të gjitha falas. Ai punoi në disa makina të vjetra, duke përfshirë këtu edhe DEC PDP - 10 (në të cilën akoma ka hyrje). Stallman është një programues brilant.
DENNIS RITCHIE, KEN THOMPSON dhe BRIAN KERNIGHAN – Janë programues në Bell Labs dhe ishin nismëtarë në zhvillimin e sistemit operativ UNIX dhe të gjuhës programuese C. Pa këta nuk do të kishim pasur internet apo së paku jo atë, që e kemi sot. Ata edhe sot hakojnë. P.sh. RITCHIE tani është i zënë në planin 9 të Bell Labs, një sistem operativ, që me siguri do ta riaktivizojë UNIX-in si sistem operativ standard të super rrjetave të industrisë.
PAUL BARAN - Baran është me siguri hackeri më i madh prej këtyre, vetëm për një arsye fondamentale: ai kishte hakuar internetin para se ai të ekzistonte. Ai e hakoi konceptin dhe përpjekjet e tij i inspiruan hakerët e tjerë, që e pasuan.
EUGENE SPAFFORD - Është profesor i shkencave kompjuterike, i shpërblyer në universitetin “Purdue” dhe në vende të tjera. Ai është krijuesi i “Computer Oracle Password” dhe i “Security System” (COPS), një system gjysmë automatik për sigurimin e rrjetit. Spafford ka dhënë shumë studentë të shquar gjatë këtyre viteve dhe emri i tij është i respektuar në këtë fushë.
Crackerë
KEVIN MITNIK - I njohur po ashtu me pseudonimin “Condor”, është me siguri crackeri më i njohur i botës. Mitnik e filloi karrierën e tij si thyes telefonash (phone phreak). Që nga ato ditë të hershme, Mitnik, në mënyrë të suksesshme, ka cracker sigurinë e çdo sajti që mund të imagjinohej, duke përfshirë, por jo edhe duke u kufizuar, sajtet ushtarake, ato korporatave financiare, të firmave softuerike dhe kompanitë e tjera teknologjike.
Kur ishte akoma tinejxher, Mitnik e crackoi Komandën e Mbrojtjes Ajrore të Amerikës së Veriut. U dënua për sulmet, që ka bërë gjatë viteve 1994- 1995 dhe është i pari cracker, që dënohet për qasje të paautorizuar në rrjetat kompjuterike.
KEVIN POULSEN - Duke përshkruar një rruge të ngjashme me atë të Mitnik, Poulsen është më shumë i njohur për aftësitë e tij për ta kontrolluar sistemin telefonik “Pacific Bell”. Poulsen një herë e përdori talentin e tij për të fituar një kontest në radio ku çmimi fitues ishte një veturë “Porsche”. Ai manipuloi linjat telefonike ashtu që thirrja e tij të ishte fituese. Poulsen ka thyer gjithashtu pothuajse çdo lloj ueb faqe, që ekziston, por i parapëlqen ueb faqet, që kanë të bëjnë me ushtrinë. Poulsen u lirua më 1996 dhe siç duket ka ndryshuar.
JUSTIN TANNER PETERSON – I njohur gjithashtu edhe si Agent Steal (inspektor hajni), Petersoni është me siguri i njohur për crackimet e tij në agjencitë e shquara të kredive të konsumatorëve.
Peterson, siç duket, ishte i motivuar nga paratë në vend të kuriozitetit. Kjo mungesë e filozofisë personale solli rënien e tij në burg dhe tradhtoi të tjerët p.sh: kur i zu njëherë Peterson i zbuloi shokët e tij, duke përfshirë edhe Kevin Poulsen. Ai, atëherë bëri marrëveshje me FBI-në për të punuar fshehtas për ta. Kjo i siguroi craskerit Peterson lirimin, por ai prapë e vazhdoi avazin e vjetër, duke dështuar më vonë në një transferim parash.
DAVID SMITH - Është autori i virusit famëkeq “Melissa”, i cili në vitin 1999 goditi shumë rrjeta kompjuterike.
ONEL DE GUZMAN - Filipinasi, i cili krijoi dhe e përhapi virusin “Love- Bug” në vitin 2000. “Melissa” dhe “LoveBug” janë viruset më famëkeq të shekullit.
jetoni-hack atu ku risit nuk ndalen |
|
 |
|
